'Ik voel met schuldig, omdat ik iets ga doen wat de persoon voor wie ik zorg niet meer kan.' 'Ik schaam me, omdat ik anderen om hulp moet vragen.' 'Ik voel me kwaad omdat ik het oneerlijk vind dat dit ons moest overkomen.'
Mantelzorg vraagt veel van je en dat heeft ook een grote invloed op hoe je je voelt.
Negatieve gevoelens als schuld, schaamte, verdriet, .. komen bij mantelzorgers veel voor.
Maar het is belangrijk om niet met deze gevoelens te blijven zitten.
Vaak lijken deze gevoelens er gewoon te zijn. Maar dat klopt niet. Gevoelens worden namelijk veroorzaakt door gedachten die je hebt. Je manier van denken bepaalt hoe je je voelt en wat je doet.
Soms beseffen we het niet maar er is niet slechts 1 manier om naar een situatie of gebeurtenis te kijken. Andere mensen kijken misschien wel heel anders naar eenzelfde gebeurtenis.
Zo zal een uitnodiging voor een feestje voor een persoon misschien we het gedacht oproepen : 'oh fijn, eindelijk kan dat weer' waarbij deze persoon zich heel blij voelt en onmiddellijk op zoek gaat naar een gepast cadeautje. Voor jouw als mantelzorger denk je misschien 'Is dat wel al veilig genoeg.' 'Gaat dat niet te vermoeiend zijn voor mijn partner.' Hierdoor ga je je misschien wel gespannen of onzeker voelen. Waardoor je gaat twijfelen en misschien laat je wel weten dat jullie niet zullen komen.
Het is dus niet de situatie die het gevoel oproept, maar wel de manier waarop je over de situatie denkt.
Vaak sta je niet stil bij de gedachten die allemaal door je hoofd gaan. Het gaat vaak automatisch. Hierdoor kan het zijn dat je je plots verdrietig of schuldig voelt zonder dat je weet waardoor het komt.
SITUATIE - GEDACHTE - GEVOEL
Het kan dan helpen om eens stil te staan bij alle gedachten die door je hoofd gaan. In het begint kost dit best wel wat moeite maar het is zeker het proberen waard.
Belangrijk is om daarbij het onderscheid te maken tussen :
- een gebeurtenis of situatie (een uitnodiging, in de auto, om 3 uur, thuis, ...)
- een gedachte (het gaat ook nooit goed, ik kan dit niet, dat gaat niet lukken, ...)
- een gevoel (teleurgesteld, schuldig, blij, ...)
Als je een negatief gevoel heb, ga dan een na welke gedachten hieraan vooraf gingen.
- Wat gebeurde er in die situatie?
- Hoe voelde je je?
- Welke gedachten gingen door je hoofd?
Soms helpt het om de antwoorden op deze drie vragen voor jezelf op te schrijven. Weet dat er meerdere gedachten bij een gevoel kunnen horen. Schrijf die dan allemaal op.
NIET- HELPENDE GEDACHTEN
Hoewel je gedachten erg overtuigend kunnen zijn, zijn je gedachten niet altijd waar.
En vaak helpen deze vaak negatieve gedachten je ook helemaal niet verder. We kunnen dan ook spreken over niet-helpende gedachten.
Als je bijvoorbeeld denkt dat zelfzorg egoïstisch is en dat je je naaste hierdoor in de steek laat, dan krijg je een slecht gevoel als je tijd voor jezelf wilt maken. De kans dat je ook effectief iets voor jezelf gaat doen is hierdoor heel erg klein. Dit is dus een niet-helpende gedachte die het je moeilijk maakt om ook voor jezelf te zorgen.
Een gedachte die wel helpend zou zijn in deze situatie, is bijvoorbeeld
'Als ik een af een toe een momentje voor mijzelf neem, krijg ik de kans om terug op te laden. Hierdoor zal ik de zorg langer kunnen volhouden'.
'Als ik afspreek met een vriendin heb ik straks misschien een leuk weetje om te vertellen tegen mijn partner.'
IS JE GEDACHTE HELPEND OF NIET?
Om te weten of een gedachte helpend is of niet kan je best vanop een zekere afstand naar je gedachten kijken. Je gaat deze als het ware onderzoeken. Dit kan je doen door aan jezelf een of meerdere vragen uit onderstaande lijst te stellen :
- Wat zou ik tegen een goede vriend zeggen als die hetzelfde denkt?
- Kan je andere verklaringen voor deze situatie of gebeurtenis bedenken?
- Stel dat iedereen dit zou denken, wat gebeurt er dan?
- Wat zou je vriend tegen je zeggen als je deze negatieve gedachte zou delen?
- Stel dat je een paar jaar verder bent en je terugkijkt op deze situatie. Wat zou je dan tegen jezelf zeggen over deze gedachte?
- Heb je al situaties meegemaakt waarbij deze gedachte niet waar bleek te zijn?
- Kan je nog andere redenen bedenken waarom deze gedachte niet waar wou zijn?
HOE MAAK JE EEN HELPENDE GEDACHTE
Als je merkt dat je gedacht niet-helpend is kan je beter proberen een meer helpende gedachte te bedenken.
Een helpende gedachte is een gedachte die je verder helpt. Een gedachte die je helpt om je goed te voelen, een gedachte die je moed of vertrouwen geeft.
Om een helpende gedachte te maken kan je volgende stappen overlopen :
- Is wat ik denk echt waar? Of is er een andere uitleg mogelijk die geloofwaardiger is?
- Hoe voel ik me en gedraag ik me doordat ik deze gedachte heb?
- Hoe zou ik graag willen reageren in zo'n situatie? Hoe zou ik me willen voelen en gedragen?
- Door welke gedachte zou ik me beter voelen?
- Door welke gedachte zou ik me anders gedragen?
- Zit er nog een gedachte tussen mijn niet-helpende gedachte en de gedacht die ik graag zou willen?
Je gedachten hebben een sterke invloed op hoe je je voelt en wat je doet of juist niet doet.
Als mantelzorger krijg je automatisch te maken met soms erg heftige gevoelens.
Het kan dan helpen om de negatieve gedachten die niet waar zijn aan te pakken. Zo krijg je meer grip op hoe je je voelt en kan je de situatie mogelijk beter aan.
